serge-lifarSerge Lifar (właściwie Sergey Mikhaylovich Lifar, 02.04.1905- 15.12.1986)- francuski tancerz i choreograf pochodzenia ukraińskiego.
Urodzony 2 kwietnia 1905 roku w Kijowie syn Michaela Lifara i Sophie Lifar Serge marzył jako dziecko o pozostaniu żołnierzem. W 1920 roku stawia pierwsze kroki na sali baletowej pod okiem Bronislawy Nizyńskiej. Wtedy też Serge bez reszty postanawia poświęcić się nauce tańca, mimo faktu, że Niżynska nie chce przyjąć go do swojej szkoły.

13 stycznia 1923 roku Serge przybywa do Paryża, by dołączyć do zespołu Ballets Russes Sergieja Diagilewa. Kontynuuje, za sprawą Diagilewa, naukę baletu u Enrico Cecchettiego, by wkrótce zostać pierwszym tancerzem słynnego zespołu (1925). Tańczy szereg głównych ról, w tym partie solowe w choreografiach George Balanchina m in. „The Prodigal Son" (1929). W 1929 powstaje pierwszy balet w choreografii Lifara do muzyki Igora Strawińskiego „ Le Renard". Po śmierci twórcy Ballets Russes Serge dołącza do Paris Opéra Ballet (1929), gdzie zostaje pierwszym solistą, a także baletmistrzem (1930- 1944, 1947- 1958). Uzyskawszy w 1932 tytuł profesora tańca Lifar postanawia wprowadzić zmiany w nauczaniu w szkole przy Operze Paryskiej, by przygotować tancerzy do wykonywania bardziej współczesnych choreografii, a także przywrócić zespołowi baletowemu Opery Paryskiej wysoki poziom techniczny i miejsce wśród najlepszych zespołów na świecie. Serge uważał, że tradycyjne pięć pozycji baletowych ogranicza mobilność i możliwości tancerza, więc wprowadza szóstą i siódmą pozycję, gdzie stopy nie są wykręcone jak w pozostałych pozycjach.

Po zakończeniu II wojny światowej Lifar zostaje zmuszony do opuszczenia Paris Opéra Ballet ze względu na swoje kontakty z nazistami podczas wojny, a jego miejsce zajmuje George Balanchine. Powraca do zespołu w 1947 roku. W 1956 roku przechodzi na emeryturę taneczną. W 1958 roku opuszcza paryski zespół na zawsze.

Według artysty taniec jest istotniejszy niż muzyka czy scenografia w balecie, choreografia nie służy jedynie odzwierciedleniu muzyki, a jest niezależną formą sztuki. Tę koncepcję wykorzystuje przy tworzeniu swojego słynnego baletu „Icare" (1935): najpierw powstała partia solowa, potem dodano akompaniament perkusji stworzony przez Arthura wykonywany podczas przedstawienia.

Lifar wystawił ponad 50 choreografii w Operze Paryskiej. Do swoich baletów tematy często czerpał z mitologii, legend oraz z Biblii. Wśród jego dzieł wymienić należy: „Promethée" (1929), „David triomphant" (1936), „Le Chevalier et la damoiselle" (1941), „Joan de Zarissa" (1942), „Les Mirages" (1947), „Phèdre" (1950), „Les Noces fantastiques" (1955), „Daphnis et Chloé"(1958).
W 1962 roku artysta pojawia się w filmie „Le Testament d'Orphé" w reżyserii Jeana Cocteau.
Lifar otrzymał nagrodę Commandeur des Arts et des Lettres oraz w 1983 Chevalier de la Légion d'honneur.
Chory na raka Lifar umiera 15 grudnia 1986 roku w Lozannie w Szwajcarii.
W 1983 roku po śmierci twórcy wydano jego wspomnienia „Les Mémoires d'Icare".
23 sierpnia 1989 roku powstaje The Serge Lifar Foundation powolana przez wieloletnią towarzyszkę choreografa Księżnę Lillan Ahlefeldt-Laurvig,. Celem fundacji jest zachowanie dziedzictwa Serge Lifara, pamięci o nim i jego wkładzie w rozwój sztuki tanecznej.

Tłumaczenie i opracowanie tekstów: Małgorzata Cwalina

http://www.sergelifar.org/?lang=en
http://www.abt.org/education/archive/choreographers/lifar_s.html
http://www.britannica.com/EBchecked/topic/340001/Serge-Lifar
http://www.nytimes.com/1987/01/04/arts/dance-view-serge-lifar-an-unforgettable-star.html