John CrankoJohn Cyril Cranko (1927- 1973)- tancerz, choreograf, dyrektor baletu Stuttgart Ballet.

Urodzony 15 sierpnia 1927 w Rustenburgu w Republice Południowej Afryki naukę tańca rozpoczyna w Cape Town University Ballet School. Tam powstaje pierwszy utwór choreograficzny Cranko do suity Strawińskiego „The Soldier's Tale” (1942). Od 1946 John Cranko konynuuje naukę w The Sadler's Wells School w Londynie. Wkrótce dołącza do the Sadler's Wells Ballet (później The Royal Ballet). W 1947 powstaje choreografia dla tego zespołu do suity Debussy'ego „Kącik dziecięcy” (Children's corner). Od 1949 Cranko decyduje poświęcić się wyłącznie pracy twórczej. Dla Sadler's Wells Ballet tworzy „Piękną I Bestię” (1949), „Pineapple Poll” (1951) i „Harlequin in April” (1951), dla Paris Opera Ballet „La Belle Hélène” (1955). W 1957 powstaje „The Prince of the Pagodas” dla zespołu The Royal Ballet.

W 1961 Cranko zostaje nominowany dyrektorem Stuttgart Ballet przed Ericha Schaefera, dyrektora Wuerttemberg State Theatre (obecnie Stuttgart State Theater). Pod okiem artysty zespoł stanie się jednym z najbardziej znanych i cenionych na świecie. Na początku współpracy z Stuttgart Ballet powstają głównie krótkie balety. Do czołowych tancerzy należą Richard Cragun, Birgit Keil, Marcii Haydée i Egon Madsen. Pierwszą muzą i inspiracją artysty jest brazylijska tancerka Marcia Haydée.

Najwięcej uznania przyniosą twórcy duże balety obok „Romea i Julii” (1962) są to m.in. : „Oniegin” (1965), „Poskormienie złośnicy” (1969), „Carmen” (1970). Powstają również perełki wśród krótkich form choreograficznych m.in. „Gra w karty” , „Opus I” , „Initials R.B.M.E”. Artysta realizuje z Stuttgart również własne wersje klasyczych baletów: „Jezioro łabędzie ”(1963) oraz „Dziadka do orzechów” (1966).

John Cranko wspiera i zachęca swoich młodych tancerzy (m.in. Jiří Kyliána i Johna Neumeiera) do własnych prób choreograficznych.

W latach 1968- 1971 Cranko jest również głównym choreografem Bavarian State Opera Ballet. Tworzy “Begegnung in drei Farben”, “Gesang der Nachtigall”, “Triplum”, “Französische Suite”, “Une Fete Galante” , “Orpheus” and “Ebony Concerto”.

1 grudnia 1971 zostaje otwarta szkoła baletowa przy Stuttgart Ballet, która w roku 1974 zostaje nazwana na cześć jej twórcy The John Cranko Schule.

Cranko umiera nagle w wieku 45 lat na atak serca 26 czerwca 1973 podczas powrotnego lotu z pełnego sukcesów tournée po Stanach Zjednoczonych Ameryki zespołu Stuttgart Ballet.

 

tłumaczenie i opracowanie tekstów: Małgorzata Cwalina

 

http://www.stuttgart-ballet.de/company/john-cranko/

http://en.john-cranko-schule.de/history/

http://www.abt.org/onegin/cranko.html

http://www.bayerische.staatsoper.de/309-aWQ9NTQxJmw9ZW4-~popups~k_biographie.html

www.britannica.com